Category : Phó Giám Đốc Nhà Hát - Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Yến

NSƯT Hoàng Yến: Sân khấu là duyên nợ

người đăng @dmin | 21-08-2012 12:00 am

Hoàng Yến - Kẻ "cuồng tín" nghệ thuật

10/06/2017 22:33

Chưa thấy ai đơn độc, cuồng tín, âm thầm khắc khoải, thậm chí nghiệt ngã với chính mình để bám theo con đường nghệ thuật như NSƯT Hoàng Yến

 

Nhiều nữ diễn viên sân khấu kịch Việt Nam nổi tiếng như Lê Khanh, Lan Hương, Thu Hà, Ái Như… cũng vật vã sống chết với nghề. Họ dám hy sinh nhiều thú vui, bước qua những cám dỗ vật chất đời thường, chỉ mong được dâng hiến và thăng hoa phiêu bồng trong từng vai diễn. Nhưng tôi chưa thấy ai đơn độc, cuồng tín, âm thầm khắc khoải, thậm chí nghiệt ngã với chính mình để bám theo con đường nghệ thuật. Tôi từng nói với Hoàng Yến: "Không biết tình yêu nghệ thuật của em có từ đâu mà nhiều đến thế!".

Như một con thiêu thân

Đối với Hoàng Yến, không phải là "đi" theo bởi không có con đường thênh thang trước mặt dành cho cô, chỉ có một mình vùng vẫy trong bóng tối với niềm tin không bị đời lãng quên, như một con thiêu thân hướng bay ra vùng ánh sáng.

Hoàng Yến hay tâm sự với tôi: "Biết đâu, đây sẽ là vai diễn cuối cùng của em". Bởi Hoàng Yến có vấn đề về sức khỏe và trời không phú cho cô cái nhan sắc một "đào thương" để công chúng có thể dễ dàng bỏ qua những khiếm khuyết nghệ thuật. Hơn 2 tháng trời đổ lên đổ xuống, hết giận dỗi, lại mâu thuẫn về các quan niệm nghệ thuật, có những lúc cả ê-kíp làm vở "Mê Đê" chỉ biết chua chát, thất vọng nhìn nhau trước nguy cơ tan đàn xẻ nghé. Khi Hoàng Yến chỉ vì niềm đam mê đã tự bỏ tiền túi, mời gọi cả diễn viên không chuyên tham gia vở diễn dự liên hoan sân khấu quốc tế thử nghiệm, tôi cảm thấy có cái gì hơi xót xa cho tài năng của cô.

Hoàng Yến - Kẻ cuồng tín nghệ thuật - Ảnh 1.

NSƯT Hoàng Yến trong vở “Mê Đê”. (Ảnh do nghệ sĩ cung cấp)

Sau nhiều buổi tập ròng rã, mà tất cả xám đen mờ mịt không biết đường nào ra, tôi đã nói với Hoàng Yến: "Em điên vừa thôi. Để dành sức đến khi ra biểu diễn. Em cứ như con điên tập vở kiểu này, gục ngã ngay trên sân khấu thì sao". Hoàng Yến chỉ cười. Trong những lúc khó khăn nhất, cô vẫn luôn cố nở nụ cười: "Em đang phải thắp niềm tin cho nhiều bạn diễn. Hơn nữa, khi đã sống hết mình với nhân vật, em không có cách nào thoát ra". Nghe Yến nói, tôi vừa thương, vừa nhớ câu tâm đắc nhất của NSND Đoàn Dũng - một trưởng lão của sân khấu Việt Nam, nhất là với kịch cổ điển: "Người diễn viên sân khấu không diễn nhân vật mà sống trong nhân vật ".

Tôi không bất ngờ khi Hoàng Yến đoạt huy chương vàng, được chấm thang điểm cao nhất và ẵm luôn giải nghệ sĩ "Ngôi sao" duy nhất của các nhà hát Việt Nam tại Liên hoan Sân khấu quốc tế thử nghiệm Hà Nội 2016 (một trong 2 giải thưởng nghệ sĩ "Ngôi sao" của 18 đoàn Việt Nam và quốc tế tham dự). Các đoàn bạn là đại diện của những nền sân khấu phát triển đỉnh cao như Pháp, Đức, Đan Mạch, Nhật Bản, Trung Quốc... Không ảo tưởng, ngộ nhận trong ánh hào quang nhưng có một nam diễn viên nhà hát kịch Việt Nam cũng dự thi và đoạt huy chương vàng trong liên hoan này đã nói với tôi: "Sự thành công của Hoàng Yến và phong cách nghệ thuật cách tân của vở diễn "Mê Đê" cũng là cách cho người nước ngoài biết nền sân khấu của chúng ta đang đứng ở đâu".

Nghịch cảnh trớ trêu

Suốt mấy chục năm làm nghề, tôi chưa từng theo chân các đoàn đi lưu diễn hợp đồng bán vé. Quá lắm cũng chỉ là tâm trạng thấp thỏm lo âu, như người nông dân nhìn đất nhìn trời, khi có vở đang diễn tại sân khấu 5B hay Sân khấu Kịch Phú Nhuận. Cứ đến buổi chiều mà trời vần vũ đổ mưa là rầu rĩ lắm. Tôi cũng biết cảnh cơm ghe bè bạn, vất vưởng, long đong, hát đình hát miếu một thời của các gánh hát cải lương, hát bội khi không thể sáng đèn tại các điểm diễn trong TP. Nhưng đi cùng ê-kíp vở "Mê Đê" lưu diễn tỉnh xa là điều tôi không sao tưởng tượng nổi. Có đêm diễn tại Nhà Văn hóa tỉnh Long An chỉ loe ngoe hơn chục khán giả mà đa phần là trẻ con, ngồi chồm hổm trên những chiếc ghế sắt ngoài trời. Đêm diễn ở Vĩnh Long chỉ có mấy khán giả, trong khi bên dưới đang tiệc tùng đám cưới, ầm ầm nhạc nhẽo, karaoke. Các diễn viên chính như Hoàng Yến, Ngọc Ý Vân, Xuân Hồng… sau khi hóa trang biểu diễn, đã phải để nguyên son phấn chạy xuống đám cưới, toe toét, năn nỉ người ta ăn nhậu xong thì lên xem kịch. Năn nỉ một hồi cũng đành tiu nghỉu nhìn nhau vì chẳng có ai lên. Rồi một buổi chiều mùa hè, diễn viên phải còng lưng kê bàn biểu diễn ngay trong nhà ăn, tại nhà máy chuyên sản xuất giày ở Đồng Nai. Nóng nực, ngột ngạt, không âm thanh, ánh sáng, không micro, không dám mở quạt vì sợ tiếng ồn. Ai dè diễn chưa tới nửa vở thì đến giờ ăn toàn nhà máy, mấy trăm công nhân kéo nhau vào, vừa tranh thủ chuyện trò ăn uống, kéo bàn ghế sắt rầm rầm. Chính họ cũng ngơ ngác, không hiểu mấy ông bà nghệ sĩ kia đang diễn trò gì trên sân khấu.

Tôi tự hỏi thánh đường nghệ thuật là đây ư? Tâm huyết một đời làm nghệ thuật tử tế của các diễn viên, mà hầu hết là thầy cô đang đứng trên giảng đường trường đại học sân khấu - điện ảnh, lại rơi vào nghịch cảnh trớ trêu như thế này sao?

Hôm diễn trong góc nhà ăn ở Đồng Nai, còn có đoàn làm phim của Hội đồng Lý luận phê bình văn học nghệ thuật TP HCM. Khi trả lời phỏng vấn, được phát trong chương trình của HTV ngày 28-5 và 22-6, tôi đã phải rỉ tai Hoàng Yến: "Dẫu sao doanh nghiệp đã đồng hành, chân thành mời mình xuống đây biểu diễn. Thôi thì em cứ nói chúng tôi cũng đang đến một thánh đường sân khấu khác - thánh đường của những giọt mồ hôi người công nhân".

Tôi chưa bao giờ coi mình là kẻ môi mép nhưng trong hoàn cảnh như vậy, không lẽ lại oán trách những người công nhân, hay bắt họ phải từ bỏ bữa ăn để xem sân khấu?

Không có thánh đường sân khấu, không phải do công chúng quá thờ ơ, hay chính bản thân những người nghệ sĩ, cho dù họ cũng ít nhiều tự đánh mất ước mơ, để bươn chải mưu sinh trên các nẻo đường nghệ thuật.

Cánh chim không lẻ loi

Sở dĩ tôi nói Hoàng Yến là kẻ cuồng tín bởi cô không chấp nhận những vai diễn không đẩy cô đi đến tận cùng. Nghệ sĩ Việt Anh cũng từng nói với tôi: "Nội lực con nhỏ này ghê gớm lắm. Mấy diễn viên làng nhàng không sánh nổi đâu". Tôi không giấu Hoàng Yến, thoạt đầu tôi biên soạn mới tác phẩm "Mê Đê" là theo đơn đặt hàng của NSND Lê Khanh. Chẳng là một hôm, hai anh em ngồi quán cà phê bên hồ Hoàn Kiếm, Lê Khanh bảo tôi: "Anh cứ đi viết cho con nảo con nào, mà không đo ni đóng giày cho em gái một vai". Tôi hỏi: "Vậy em thích nhất loại vai nào?". Khanh nói ngay: "Em muốn mang đi thế giới vai diễn Mê Đê". Tôi viết xong, gửi cho Lê Khanh nhưng vì một số nguyên do trong nhà hát, Lê Khanh không làm được. Lê Khanh là người rất chu đáo, tế nhị, dù không dựng được cô vẫn gửi cho tôi một bao thư cảm ơn.

Còn Hoàng Yến như lên cơn cuồng sau khi đọc kịch bản. Nếu dùng đúng từ thì có thể nói cô đã vật vã, quằn quại suốt mấy tháng trời để thực hiện bằng được vai diễn này. Đến nỗi chồng cô - một vị giáo sư, bác sĩ nổi tiếng - đã nhiều lần quăng cuốn kịch bản ra khỏi phòng ngủ vì không muốn vợ mình phát điên. Vậy mà sau nhiều đêm xem vợ mình biểu diễn, nhất là hôm được thành phố vinh danh mời lên trao phần thưởng, ông bác sĩ chuyên về mổ xẻ lại say sưa nhảy lên sân khấu hát nghêu ngao và nói chưa bao giờ được vui đến thế. Dường như chính những người thân của nghệ sĩ đã phải hy sinh, chịu đựng quá nhiều nhưng trong lòng họ luôn tự hào vì có cả những đóng góp của mình cho những đỉnh cao nghệ thuật.

Hoàng Yến - Kẻ cuồng tín nghệ thuật - Ảnh 2.

Hoàng Yến trong vở "Mê Đê"

Hoàng Yến - cánh chim không lẻ loi là vì thế. Bởi phía sau cánh gà sân khấu còn có đạo diễn Trần Ngọc Giàu đã tìm ra chìa khóa rất hay trong quá trình dàn dựng. Là những bạn diễn trung thành, đáng yêu của cô như Ngọc Ý Vân, Vũ Hữu Lợi, Xuân Hồng, Huy Thục, Phạm Hồng, Lý Kim Dung…; là Hằng, là Việt, họa sĩ Vân… và cả những đổ vỡ trong ngày đầu dựng vở, đã thôi thúc khát vọng sáng tạo, cùng siết chặt tay nhau vì một nền sân khấu tử tế. 

Cần có quyết sách quản lý ở tầm vĩ mô

Tôi vẫn nghĩ ở những nước có nền văn minh kém phát triển, nói riêng trong lĩnh vực nghệ thuật, chúng ta luôn thiếu tự tin khi bước ra "biển lớn". Học hỏi nhưng tại sao chúng ta không hiểu và tự tin về mình? Tại sao chúng ta không có những quyết sách quản lý ở tầm vĩ mô, khoa học, bài bản để đầu tư, tài trợ cho bộ mặt văn hóa quốc gia? Tại sao cái gọi là "xã hội hóa" vẫn ơ hờ mặc định đầy cảm tính chủ quan, không phải là sự chung tay của toàn xã hội, huy động các nguồn lực xã hội để phát triển văn hóa, nghệ thuật?

(*) Xem Báo Người Lao Động số chủ nhật từ ngày 21-5

Nhà viết kịch Lê Chí Trung
-----------------------------------------------------------------

NSƯT Hoàng Yến: Tới tuổi này chẳng còn gì để sợ

https://www.phunuonline.com.vn/van-hoa-giai-tri/nsut-hoang-yen-toi-tuoi-nay-chang-con-gi-de-so-146108/?fbclid=IwAR1iCQKKxg5D13uZero1O7ca5xdjD8Q2Hgb540jIprl56hST5z58AxFR-yA



--------------------------

NSƯT Hoàng Yến: 'Tôi tin ai cũng thèm
được đóng kịch hàn lâm hoặc kinh điển'


https://thethaovanhoa.vn/van-hoa-giai-tri/nsut-hoang-yen-toi-tin-ai-cung-them-duoc-dong-kich-han-lam-hoac-kinh-dien-n20181105063512767.htm


Thethaovanhoa.vn) - Trước bối cảnh sân khấu kịch đang thiên mạnh về giải trí, thậm chí xàm xí, vì sao Nhà hát Thế giới trẻ (thuộc Đại học Sân khấu - Điện ảnh TP.HCM) vẫn quyết tâm “đi ngược”, để dựng những vở dạng hàn lâm, cổ điển như Yêu là thoát tội, Âm binh, Medea? Họ gặp những khó khăn, thách thức nào khi chọn đi còn đường này?
NSƯT Hoàng Yến (Phó Giám đốc phụ trách Nhà hát kịch Thế giới trẻ) có cuộc trò chuyện cùng Thể thao và Văn hóa (TTXVN).
* Khi mang những vở hàn lâm, cổ điển đi lưu diễn, đặc biệt là đến với các trường đại học, bên chị nhận về những hiệu ứng gì, những suy nghĩ nào?
- Khi đến biểu diễn ở các trường rất thuận lợi, vì chúng tôi là thầy cô, sinh viên một trường đào tạo nghệ thuật lớn, nên luôn nhận được sự cảm tình từ sinh viên. Khi diễn xong, nhận được cảm xúc tràn đầy trong ánh mắt của họ, tôi thấy dòng chính kịch như được mở thêm một cơ hội đi tìm người xem.
 
Sau mỗi suất diễn như vậy, chúng tôi thường bán hết 100 vé giá ưu đãi cho sinh viên đến xem thêm các vở diễn tối thứ Năm tại sân khấu Đại học Sân khấu - Điện ảnh TP.HCM.
Chú thích ảnh
Hoàng Yến vào vai Thị Lan, trong vở “Yêu là thoát tội”
* Vậy thì thuận lợi và khó khăn khi theo đuổi dòng chính kịch này là gì?
- Để dựng một tác phẩm nghệ thuật tốt, bây giờ chúng tôi chỉ còn biết dựa vào áp lực lúc trình làng trước bạn nghề, báo chí, những nhà lý luận phê bình, các bậc tiền bối sân khấu.
Mỗi lần dựng vở đi thi, tôi thường nói với thầy tôi - NSND Trần Ngọc Giàu - thầy chỉ cần nói vở được hoặc dở, nếu dở thì em sẵn sàng bỏ vở đó luôn. Nhưng ơn trời, thầy luôn đồng hành, góp ý, để chúng tôi dựng cho được những tác phẩm sân khấu đáng xem.
* Ngay tại sân khấu nhà, bên chị cũng ít được diễn các suất cuối tuần, vì nhà hát đã cho Công ty Sài Gòn Phẳng thuê định kỳ, đó có phải là một khó khăn?
- Nhà hát Thế giới trẻ là cái tên được Nhà giáo nhân dân Hà Quang Văn đặt cho, bao nhiêu công sức của ông đã xây lên ngôi trường 10 tầng, với sân khấu quay, đầy đủ trang thiết bị hiện đại để phục vụ cho một trường nghệ thuật được nhà nước bao cấp, để đào tạo các thế hệ làm về lĩnh vực sân khấu và điện ảnh. Tiếc thay, khi thầy nghỉ, vì gặp nhiều khó khăn, nhà trường đã cho thuê mặt bằng sân khấu từ chiều thứ Sáu đến hết đêm Chủ nhật, với cường độ biểu diễn dày đặc, làm cho toàn hệ thống xuống cấp trầm trọng.
Năm 2017, phía tư nhân đã bỏ tiền nâng cấp lại rạp, ngày nay, khi chúng tôi diễn thì cũng phải chi trả cho bên tư nhân một số tiền không nhỏ, nhưng lại không được diễn cuối tuần, không được làm phòng bán vé ngoài cổng trường, khó khăn nối tiếp khó khăn, nhưng các nghệ sĩ là giảng viên, sinh viên nhà trường vẫn cố gắng để duy trì các vở diễn.
Chú thích ảnh
Hoàng Yến vào vai Medea, trong vở kịch cùng tên
* Chị nghĩ những vở diễn chính kịch, hoặc nặng thể nghiệm có thể đi vào các mô hình xã hội hóa, tư nhân được không, hay là vẫn cần phải được tài trợ, bao cấp?
- Vở chính kịch hay hài kịch, vở nghệ thuật thể nghiệm hay thương mại… mỗi loại hình đều có khán giả riêng. TP.HCM đang có nhiều rạp hát cũ nát, để trống, nếu thành phố chịu đầu tư sửa chữa rồi bàn giao hoặc cho thuê - tùy đơn vị, giới làm nghề sợ gì thiếu sân khấu, khán giả thì tha hồ chọn lựa, tác phẩm tử tế hoặc giải trí đơn thuần đều có đất sống.
Còn bao cấp để dựng vở thì tôi không thích, họ sẽ duyệt từ khâu kịch bản để cấp tiền cho đến dàn dựng, cảnh trí. Nghệ thuật là sáng tạo, là rung động, là cảm nhận… nếu người lãnh đạo giỏi nghề thì không sao, còn từ các lĩnh vực khác sang quản lý rồi duyệt thì ôi thôi.
* Theo kinh nghiệm của chị, có cách nào để những vở dạng này đến gần khán giả hơn, bởi nếu ai cũng ngại thua lỗ, ngại khổ, thì rất khó để kịch hàn lâm, cổ điển sống tiếp và sống được?
- Đã là nghệ sĩ, tôi tin ai cũng thèm được đóng kịch hàn lâm hoặc kinh điển. Tôi được thoại những câu kịch hay, sống trong không gian kịch đẹp như vở Yêu là thoát tội, tôi có cảm tưởng mình là Lọ Lem ở trong hoàng cung lộng lẫy.
Nhưng đúng là dựng vở xong mà không có người xem, thua lỗ thì dựng làm gì. Tôi không đổ lỗi cho khán giả, cho các loại hình giải trí, trò chơi truyền hình, tấu hài, kịch kinh dị… Xã hội phát triển, công nghệ chiếm lĩnh cuộc sống của chúng ta, ấy là điều bình thường. Nhưng trong sâu thẳm, nó không cướp được cảm xúc, người làm sân khấu đang thiếu các điều kiện về kỹ thuật để đáp ứng kịp giải trí của xã hội, thì hãy dùng cách kể mới, làm sao len lỏi vào được cảm xúc của họ
-------------------------
NSƯT Hoàng Yến:

Lặng lẽ phận đàn bà

15:20 08/10/2015

Chuyện chị nghe êm ả. Cái êm ả của một người phụ nữ đã lặn vào mình những nỗi niềm... Dẫu gì chị cũng mỉm cười, vì đối với sân khấu, ánh đèn hằng đêm vẫn ôm chị vào lòng, choàng vào chị những thân phận đàn bà lặng lẽ, đa đoan...

        
BÁO PHỤ NỮ

Giải trí -  Gặp gỡ 19-11-2013

NSƯT Hoàng Yến: Sân khấu là duyên nợ

PN - Đột ngột xuất hiện trên sân khấu (SK) kịch TP.HCM với vai Diễm trong vở Bảy sắc cầu vồng (TG Tạ Xuyên, ĐD NSƯT Văn Thành) năm 2003, NSƯT Hoàng Yến, một gương mặt mới toanh, “nhập cư” từ đoàn kịch nói Nam Định đã để lại ấn tượng đẹp cho khán giả TP.HCM.
Vậy mà sau vai Phương trong vở Chuyện tình nữ phạm nhân (TG Trần Tung, dịch giả Hồ Thu, ĐD NSƯT Trần Minh Ngọc) năm 2004, rồi Đặng Thùy Trâm trong vở diễn cùng tên (TG Nguyễn Quang Vinh, ĐD Phạm Huy Thục) năm 2006, NSƯT Hoàng Yến lại “biến mất”, cũng đột ngột như khi chị xuất hiện. Đến lúc khán giả gần như đã quên mất NSƯT Hoàng Yến thì chị lại “quay về” và “ghi điểm” với vai Nhi - vở Âm binh (TG Nguyễn Quang Vinh, ĐD Xuân Hồng). Nhi mang về cho NSƯT Hoàng Yến “cú đúp”: HCV cá nhân tại Liên hoan Sân khấu kịch nói chuyên nghiệp năm 2012 và giải diễn viên xuất sắc 2012 do Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam trao tặng.

Nhi (vở Âm binh) vai diễn mới nhất mang lại cho NSƯT Hoàng Yến “cú đúp” giải thưởng

Mê trở thành diễn viên từ bé nhưng Hoàng Yến từ bỏ ước mơ đó ngay khi đến Trường Đại học Sân khấu - điện ảnh Hà Nội nộp hồ sơ thi tuyển vì… “các bạn cùng nộp hồ sơ đẹp như thiên nga, còn tôi hệt như con vịt xấu xí”. Trở về quê Nam Định làm công nhân may nhưng khát khao được đứng dưới ánh đèn SK vẫn cứ cháy bỏng trong lòng Hoàng Yến. Hơn hai năm sau, chị chính thức trở thành diễn viên Đoàn kịch nói Nam Định khi vừa học xong khóa đào tạo phát thanh viên. 12 năm gắn với SK, chị đã có đến sáu HCV tại các kỳ liên hoan, hội diễn và được phong tặng danh hiệu NSƯT khi chưa bước qua tuổi 30. Nhưng, lúc đang ở đỉnh cao ấy, chị bỗng cảm thấy cuộc sống của mình sao quá đơn điệu. Từ bỏ tất cả, chị một mình vác ba lô vào TP.HCM tìm “chân trời mới”. Chị kể: “Chỉ đến khi đó tôi mới thực sự hiểu về cuộc sống, về con người quanh mình. Trong những chuyến lưu diễn TP.HCM trước đó, tôi luôn nhận được nhiều lời hứa hẹn sẽ giúp đỡ nếu muốn vào TP.HCM lập nghiệp, nhưng khi tôi cần sự giúp đỡ thực sự thì những gì tôi nhận được chỉ là những ánh mắt lạnh nhạt, dửng dưng. Thậm chí, cả những lời phũ phàng: “Chúng tôi cần danh hiệu NSƯT của chị để làm gì?”. Trước khi vào TP.HCM, có nằm mơ tôi cũng không nghĩ mình có thể bị từ chối ngay cả khi xin đi làm công nhân may! Nhưng, đó cũng là quãng thời gian cho tôi những trải nghiệm quý báu để lớn lên, mạnh mẽ hơn trước những biến cố của cuộc sống và nhìn đời bằng đôi mắt nhân ái hơn”.

Loanh quanh rồi chị cũng trở về với ánh đèn SK. Năm 2003, giữa lúc đang hụt hẫng, NSƯT Hoàng Yến được mời tham gia biểu diễn tại Nhà hát kịch Sân khấu Nhỏ. Diễm ở Bảy sắc cầu vồng không chỉ giới thiệu tên tuổi Hoàng Yến với khán giả TP mà còn là “nơi tình yêu bắt đầu” giữa chị và người bạn đời hiện nay.

Diễm (vở Bảy sắc cầu vồng) vai diễn giới thiệu gương mặt NSƯT Hoàng Yến với khán giả TP.HCM

Tự nhận mình là người cầu toàn và không thể ôm đồm một lúc quá nhiều việc; không đủ giỏi để cùng lúc vừa chăm sóc gia đình; vừa làm nghề là cách NSƯT Hoàng Yến lý giải cho thời gian sáu năm vắng mặt trên sàn diễn.

 


Bình luận

  1. avatar Nga says:

    vở diễn Âm binh hay quá, chưa bao giờ xem kịch lại hứng thú như vậy, vừa xem tranh cát vừa xem kịch hòa quyện vào nhau thật đã. Trước giờ diễn còn có buffet lịch sự đó chứ. Number one.

Viết bình luận